Volgens de traditionele media waren veel mensen geschokt door de uitslag van de Europese verkiezingen. Ook de Europese financiële markten gingen op de knieën, veelal verklaard door de felle ruk naar rechts. Maar dat is toch vooral een stok zoeken om de hond mee te slaan. Het is niet voor het eerst dat gedurende toenemende onzekerheid beleggers al lang bekende zwakheden aangrijpen om hun beleggingen van de hand te doen.
Op basis van de ontwikkelingen in de laatste jaren en de vele verkiezingspolls kan het bijna geen verrassing zijn dat “rechtse” partijen een flinke winst gingen boeken. Desondanks was de overwinning van het Rassemblement National met meer dan 31 procent van de stemmen dusdanig groot dat de huidige president Macron zich genoodzaakt voelde om vervroegde verkiezingen uit te roepen. Overigens een vaak toegepast trucje om het politieke momentum terug te proberen te winnen.
Het gevolg van die actie was dat de euro fors omlaag ging, Franse aandelen dik achterbleven bij het Europese gemiddelde, en de spread op Franse 10-jaars rente opliep tot het hoogste niveau in de post-covid periode. Het vaak gepapegaaide argument is dat door deze politieke verschuiving beleggers zich nu (ineens?) druk maken over de fiscale discipline in Frankrijk.
Maar dat laatste is altijd een issue geweest. Frankrijk, onafhankelijk van wie er aan de macht is, maakt er vrijwel altijd een potje van als het om begrotingspolitiek gaat. Hieronder staat het begrotingstekort – een overschot komt simpelweg nooit voor – per kalenderjaar in Frankrijk en Italië.
Wat blijkt? Frankrijk is een notoire serie-overtreder als het gaat om het begrotingstekort. In de zestien jaar sinds de Great Financial Crisis is het Frankrijk maar liefst twee keer gelukt om zijn tekort onder de ooit zo harde grens van 3 procent van het bbp te houden. Het gemiddelde begrotingstekort over die periode is 5 procent. Ter vergelijking, Italië wist het tekort in acht van die zestien jaar binnen de 3 procents-grens te houden. Nu was daar wel een existente dreiging en een bijna-ineenstorting van de Eurozone voor nodig – die nota bene door een Italiaan met de woorden “whatever it takes” de kop in werd gedrukt – maar dan nog.
Onzekerheid
Wat mij betreft moet je de marktreactie dan ook in een bredere context zien. De verkiezingsuitslag zorgt voor onzekerheid. En markten hebben een hekel aan onzekerheid, omdat ze dan van hun roze wolk worden geduwd en zich bezig moeten houden met risico. Als diezelfde markten mijn begrotingsplaatje hebben gezien, zullen ze niet heel erg blij worden, wetende dat ook voor dit jaar Frankrijk zijn begroting wéér niet op orde zal hebben. En wat denk je dat Macron gaat doen om die kiezers terug te winnen? Precies, die gaat ze een worst voor proberen te houden, die uiteraard ergens van betaald moet worden.
Je kunt er lang en breed over discussiëren, maar een polariserend politiek klimaat, met meer grote verschuivingen van links naar rechts en omgekeerd, is een recept voor begrotingstekorten, nog afgezien van het feit dat van huis uit grote kostenposten als sociale zekerheid, pensioen, educatie, gezondheidszorg, veiligheid, en ga zo maar door ook steeds hoger worden.
Gelukkig heeft de ECB de rente alvast verlaagd. Want ik vermoed dat Christine “mijn” grafiek ook op de koelkast heeft hangen.
Jeroen Blokland analyseert in zijn nieuwsbrief The Market Routine in het oog springende, actuele grafieken over de financiële markten en macro-economie. Daarnaast beheert hij zijn eigen multi-asset fonds. Eerder was Blokland hoofd multi-asset bij Robeco.
