De opzegging door de Verenigde Staten van het nucleaire akkoord met Iran heeft mogelijk vergaande consequenties voor de oliemarkt en daarmee voor de wereldeconomie.
Dat zegt Greg Sharenow, een in grondstoffen gespecialiseerde portfoliomanager van Pimco, tegenover Investment Officer.
Zo overwegen Saoedi-Arabië en Rusland nu om terug te komen op hun eerder ingezette beleid om de productie te verlagen om de olieprijs te verhogen. Mogelijk doen ze dat onder druk van de Amerikaanse regering, die wil voorkomen dat nieuwe sancties tegen Iran tot verder afnemend aanbod van olie leidt en dus tot hogere prijzen.
De markten denken dat de Amerikaanse druk het beoogde effect sorteert: de Europese olie noteert nu iets boven de 75 dollar, een daling van bijna 5 dollar ten opzichte van de piek van vorige week. De Amerikaanse olieprijs stuitterde zelfs omlaag naar 66,78 dollar.
Een stijgende olieprijs komt zowel om economische als politieke redenen ongelegen. In de Verenigde Staten zijn dit najaar belangrijke tussentijdse verkiezingen voor het Congres.
Sharenow van Pimco wijst erop dat de Amerikaanse economie weliswaar minder kwetsbaar is geworden voor stijgende olieprijzen dan voorheen – vooral vanwege de schaliegas- en -olierevolutie die er plaatsvindt die de Amerikaanse afhankelijkheid van energie-import verlaagt -, maar er is een tekort aan gespecialiseerde mankracht en aan boorcapaciteit wat de mogelijkheden van de VS beperkt om op prijsstijgingen te reageren.
Bovendien brengen de sancties die president Trump wil heffen op geïmporteerd staal en aluminium risico’s met zich mee van hogere kosten voor producenten.
Prijseffect raakt vooral consumenten
Door de zeer lage olieprijzen in 2015 en 2016 zijn de investeringen in de oliesector juist met ruim 70 procent gedaald tussen 2014 en 2016, waardoor nu ook sprake is van onvoldoende capaciteit om van de stijgende olieprijzen te profiteren.
‘In tegenstelling tot die situatie, toen de prijzen daalden en producenten met lagere investeringen de voordelen voor de economie teniet deden, zullen vooral consumenten de prijs betalen van de huidige stijgingen, omdat het hun reële koopkracht verlaagt,’ waarschuwt Sharenow.
Hij voegt eraan toe dat Amerikaanse werknemers niet goed (genoeg) zijn georganiseerd in vakbonden om tegen die stijgende kosten van levensonderhoud een vuist te maken. ‘De VS is in dat opzicht niet te vergelijken met Europese landen als Duitsland. Dus ik verwacht dat de gevolgen van de brandstoffenprijzen vooral toch bij consumenten neerslaan.’ Pimco verwacht dat de prijs voor Amerikaanse olie dit jaar zal stijgen boven de 80 dollar per vat.
Stijging energieprijzen voor Trump ongewenst
Tegelijkertijd rekent hij erop dat Amerikaanse olieproducenten de hogere olieprijzen vooral zullen gebruiken om hun balansen te versterken door schulden af te lossen, aandelen in te kopen en dividend uit te keren, zoals nu in vrijwel het hele Amerikaanse beursgenoteerde bedrijfsleven de trend is.
Toch is het voor president Trump van belang dat de energieprijzen niet te sterk stijgen nu dit najaar een aantal Congresleden gekozen of herkozen moeten worden en de Republikeinen daarbij in theorie hun meerderheid zouden kunnen verliezen.
In dat kader is er een relatie met de opzegging door president Trump van het nucleaire akkoord met Iran uit 2015 en de fall out van een hogere olieprijs. Zo is onder president Obama de Iraanse olie-export met 1,5 miljoen vaten olie per dag gedaald. Nieuwe sancties, waarmee nu door Washington gedreigd is, zou tot een verdere daling van de beschikbare olie met 500.000 vaten per dag kunnen leiden.
‘Situatie is zeer complex’
Russische en Saoedische ministers van Energiezaken hebben afgelopen vrijdag na een overleg in St. Petersburg gezegd dat bij een Opec-overleg in juni gesproken zal worden over verlaging van het eerder overeengekomen productieplafond. Dit plafond, daterend uit 2014, maakte een einde aan de prijscrash waarvan toen sprake was met een olieprijs van ruim onder de 40 dollar per vat.
Rusland lijkt bereid te zijn tot een bijstelling van het olieplafond, maar Saoedi-Arabië is vooralsnog terughoudender. Het land is bezig met een herstructurering van zijn economie en heeft extra inkomsten nodig omdat te financiëren.
‘De situatie is zeer complex. Het is onduidelijk wat er zal gebeuren, zelfs met de recente signalen van minder krachtige productiebeperkingen’, zegt Sharenow van Pimco.
