De wispelturigheid van de Amerikaanse president Donald Trump blijft beleggers bezighouden. Enerzijds omdat het lastig anticiperen is op de bokkensprongen van ’s werelds machtigste twitteraar. Anderzijds omdat er in de huidige marktomstandigheden weinig onheilspellends te detecteren valt, zegt chief economist van Robeco Léon Cornelissen. ‘We zitten met een luxeprobleem. Het gaat te goed.’
Trump verlengt de vrijstelling van de importheffingen op staal en aluminium voor de Europese Unie, Canada en Mexico met een maand. Dat maakte het Witte Huis slechts drie uur voor het verstrijken van de uitzonderingsmaatregel bekend. Trump baseerde zijn beslissing op wetgeving die de nationale veiligheid van de VS moet waarborgen, maar zijn werkelijke agenda had te maken met binnenlandse politiek, denkt Cornelissen.
‘Het eerste rondje sancties op aluminium en staal was vlak voor de tussentijdse verkiezingen in Pennsylvania, waar onverwacht een democraat won. Dat leverde de verdenking op dat hij improviseerde zonder de juridische haalbaarheid van dergelijke maatregelen te verifiëren. Hij verloor zich in zijn oude manier van zakendoen waarbij hij met dreigementen zijn tegenstander in het gareel probeert te krijgen.’
Dood door China
Tegelijkertijd is de ware invloed van auteur en Trumpfluisteraar Peter Navarro moeilijk in te schatten, vindt Cornelissen. De econoom en Witte Huis-adviseur is ervan overtuigd dat de Amerikaanse zeearend bij een confrontatie met de Chinese draak onherroepelijk het onderspit delft. Al in 2011 waarschuwde hij in het boek “Death by China” voor de Amerikaanse teloorgang door het rode gevaar.
Cornelissen: ‘Navarro heeft letterlijk gezegd dat Amerika door China’s agressieve industriepolitiek geen economische toekomst meer heeft. De vraag is nu of Trump dit ook gelooft. Het probleem met Trump is: dat weet je niet. Wat we wel weten, is dat China op elke maatregel zal terugslaan. Als het hoofd om hoofd, tand om tand wordt, kan alles snel escaleren.’
Consument de dupe
Ook wat Europa betreft blijft Trump’s ware politieke agenda onduidelijk, stelt Cornelissen. De EU reageert gematigd positief op het uitstel van een handelsoorlog, maar hekelt tegelijkertijd de onzekerheid voor de markt die een maandelijkse verlenging van een vrijstelling teweegbrengt. De druk van Europa op de VS voor het verkrijgen van een volledige vrijstelling wordt opgevoerd en dat kan juist Trumps’ bedoeling zijn, zegt de econoom.
‘Hij kan in nieuwe dreigementen een perfecte aanleiding zien om zich bijvoorbeeld te richten op Duitse auto’s. Voor je het weet heb je allemaal tariefmuren en zo werkt dat met internationale handel, het slachtoffer is bekend: de consument. Helaas rijkt het strategisch vernuft van de president van de VS niet zo ver om dat in te zien.’
Volgens Cornelissen is het feit dat Japan niet wordt vrijgesteld van de importheffingen een even zo zorgelijke ontwikkeling. Daarachter zit volgens Cornelissen waarschijnlijk de wens van de VS om het Trans-Pacific Partnership (TPP) te breken.
‘De TPP werd door Obama in het leven geroepen om China te isoleren, dan is het dus geen gekke gedachte om daar een rol in te willen spelen. Tot dat besef komt Trump rijkelijk laat. Zeker nu de andere landen die bij het vrijhandelsverdrag zijn betrokken grote vooruitgang boeken. De Japanse onderhandelaar noemde de wens van de VS om toch weer toe te treden “onmenselijk”. Trump wil een aanbod krijgen dat hij niet kan weigeren en tot die concessies zijn de andere partijen niet meer bereid. De vraag is wat Trump daar weer van vindt.’
Grimmig politiek klimaat
Het vuur kan dus zowat in elk continent worden opgestookt. En hoewel de dreigende woorden tot zover nog niet tot grote handelsescalaties hebben geleid, wordt het internationale politieke klimaat wel grimmiger, signaleert Cornelissen. Het feit dat het Witte Huis steeds meer ‘extreme types’ huisvest, vergroot de kans dat het buitenlandse beleid van de VS radicaliseert, waarschuwt Cornelissen. Bovendien zegt de econoom, zet China de VS ook via andere kanalen onder druk.
‘Bijvoorbeeld met vlootoefeningen in de Stille Oceaan. Als het doel van het buitenlandbeleid van de VS is om China’s technologische ontwikkelingen te dwarsbomen, geeft dat China weer munitie om ook radicalere krachten aan het werk te zetten. Dat is voor beleggers allemaal geen goed nieuws.’
Zorgenkind China
Toch blijven de markten redelijk stoïcijns onder de handelsdreiging, ziet Cornelissen. ‘De tweets van Trump domineren al anderhalf jaar de krantenkoppen. Dat was in het begin even schrikken, maar inmiddels is er sprake van enige gewenning. Tegen de achtergrond van een prima lopende wereldeconomie kunnen we ons uiteraard de luxe permitteren om ons hierop stevig te focussen.’
Maar in alle euforie over de aanhoudende gunstige marktomstandigheden, mogen beleggers China’s schuldontwikkeling niet over het hoofd zien, waarschuwt de hoofdeconoom. Ook al leidt dit volgens hem niet direct tot problemen, de absorptiecapaciteit van de centrale overheid van het land houdt een keer op. ‘De kruik gaat net zolang te water tot ze barst. China publiceerde onlangs een boven verwachting economische groei, en de dag erna gaan de reserveverplichtingen van een deel van het bankwezen omlaag. Hier is dus iets aan de hand; het land lijkt zijn eigen cijfers niet te vertrouwen. Reden waarom China voor beleggers wel eens het volgende zorgenkind kan worden.’
